de moderne scheepslift van Strépy-Thieu overbrugt de hoogteverschillen in één keer
Ingenieuze constructies
We parkeren de camper op de parkeerplaats naast de moderne scheepslift. Vanaf de receptie brengt een treintje ons eerst naar scheepslift nummer drie, die van Strépy-Bracquegnies. Deze hydraulische lift werkt volledig met de kracht van water, waardoor het mogelijk is om grotere hoogteverschillen te overbruggen dan met een gewone sluis. Twee bakken zijn van elkaar afhankelijk en werken op basis van de wet van Pascal. Het vullen van de bovenste bak met extra water levert de energie op die nodig is om de onderste bak omhoog te doen bewegen. In de oude machinekamer vertelt de gids over de werking van de pompen en zuigers.
De terugweg gaat per boot door de historische route van het Canal du Centre, waarbij we meerdere draai- en ophaalbruggen passeren. Deze worden allemaal door brugwachters met de hand bediend door aan een groot rad te draaien. Ingenieuze constructies, die vanwege een flink aantal bewegende delen vrij langzaam werken en bovendien veel onderhoud vergen. Maar voor die tijd een geweldige uitvinding, want door gebruik te maken van tegengewichten was de mens in staat handmatig een brug van 16 ton in beweging te brengen.
Nadruppelen
Dan varen we de bak van de hydraulische lift nummer vier bij Thieu in. De constructie ziet er enigszins angstaanjagend uit door de zware gietijzeren constructie. Als we er vervolgens uitvaren, waarschuwt de gids ons voor een lokaal buitje, ondanks dat het stralend weer is. Het wordt snel duidelijk wat hij ermee bedoelt. We varen onder de schuiven door die net uit het water omhoog zijn gehesen en nog behoorlijk nadruppelen. Vervolgens komen we in een smalle sluis waar onze boot maar net in past, met een marge van maar tien centimeter. Het laatste obstakel dat we nemen voordat we weer in het Canal du Centre komen is een tunneltje waarin het wemelt van de spinnen.
Dan bereiken we de imposante kabellift van Strépy-Thieu, de grootste scheepslift van Europa, in het omleidingskanaal. Deze is volledig geautomatiseerd en voorzien van twee geheel onafhankelijke bakken water van 8.000 ton die aan kabels zijn opgehangen, met enorme tegengewichten, acht stuks van elk 1.000 ton. De lift overbrugt een hoogteverschil van 73,15 meter, waar hij slechts zeven minuten over doet. Overigens kan het nog gekker: de scheepslift bij de Drieklovendam in de rivier de Yangtze in China is ’s werelds grootste en meest geavanceerde scheepslift. Deze verticale lift werd in 2016 in gebruik genomen en overbrugt een hoogteverschil van maar liefst 113 meter.
Aan de hand van maquettes wordt de bouw van de lift inzichtelijk gemaakt
Machinekamer
We bezoeken de permanente tentoonstelling op de achtste verdieping, waar we worden rondgeleid door Anne-Laurence Blanche, die Nederlands spreekt met zo’n heerlijk Frans accent. Aan de hand van maquettes en een film wordt de bouw van de lift inzichtelijk gemaakt, die maar liefst twintig jaar duurde. Die lange bouwtijd had voornamelijk met financiële problemen te maken.
Van communicatiemedewerker Nicolas Matloka mogen we bij hoge uitzondering een kijkje nemen in de indrukwekkende machinekamer. Het is een fascinerend gezicht als over grote wielen de 8,5 centimeter dikke kabels in beweging worden gebracht.
we mogen bij hoge uitzondering een kijkje nemen in de machinekamer
Bekijk de route
Tergend langzaam
Tot slot bezoeken we een scheepslift die ook letterlijk niet in dit rijtje thuishoort: het Hellend vlak van Ronquières. Deze ligt in een ander kanaal: het Canal Charleroi-Brussel, niet ver van Seneffe, waar het Canal du Centre in dit kanaal uitkomt en werkt met een heel ander principe. De volledig geautomatiseerde constructie bestaat uit twee hellende vlakken, waarop enorme waterbakken door contragewichten worden voortbewogen. De bakken van 91 bij 12 meter zijn tot een hoogte van 3 tot 4 meter gevuld met water, waardoor het gewicht schommelt rond de 5.500 ton. Onder elke bak zitten 236 wielen, die voorzien zijn van vering, zodat het water in de bak tijdens het transport niet gaat klotsen. Het hellend vlak is met een lengte van 1.432 meter nog steeds het langste ter wereld. Binnenschepen tot 1.350 ton kunnen hier een hoogteverschil van 68 meter overbruggen. Door de massaliteit lijken de bakken zich tergend langzaam te verplaatsen, maar als we ze willen inhalen om te fotograferen, moeten we behoorlijk rennen.
We hebben kennisgemaakt met verschillende vormen van techniek, waarbij duidelijk wordt dat men vroeger al in staat was om te spotten met de zwaartekracht. De liften zijn stuk voor stuk interessante bouwwerken, die de aanduiding kunstwerken een bijzondere betekenis geven.
Het hellend vlak van Ronquières is 1.432 meter lang
naar beneden
Scroll
EROPUIT
Langs de E42 in de buurt van het Belgische Mons torent een kolossaal gebouw boven alles uit. Het is de scheepslift van Strépy-Thieu in het Canal du Centre. Wij zijn onder de indruk en bezoeken meer van deze imposante oplossingen om hoogteverschillen in waterwegen te overbruggen.
Tekst en Foto’s Rob en Elze Klute // VIDEO ISTOCK
Het Canal du Centre verbindt ongeveer 50 kilometer zuidelijk van Brussel het Canal Charleroi-Brussel met het Canal Nimy-Blaton-Péronnes. Het werd in de tweede helft van de negentiende eeuw aangelegd, omdat de steenkoolindustrie van Henegouwen vanwege de zware concurrentie uit het buitenland een kunstmatige waterweg nodig had, om scheepvaart tussen de Samber en de Schelde mogelijk te maken. Over een afstand van zes kilometer moest een hoogteverschil van 66 meter worden overbrugd. Daar waren zeventien sluizen voor nodig, op slechts 400 meter van elkaar. Dit leverde veel tijdverlies op voor de binnenschippers en bij elke sluisgang ook veel verlies van water naar het lager gelegen deel van het kanaal.
Tussen 1884 en 1917 werden daarom vier hydraulische scheepsliften gebouwd. Ze werden ontworpen door de Engelse ingenieur Edwin Clark, die door heel Europa scheepsliften en bruggen heeft gerealiseerd. De liften in het Canal du Centre worden nu alleen nog gebruikt voor de pleziervaart. Ze zijn overbodig geworden door de bouw van de moderne scheepslift van Strépy-Thieu in een omleidingskanaal, die de hoogteverschillen in één keer overbrugt en ook veel grotere schepen aankan. Maar de Belgen zijn nog altijd trots op hun historische liften, die sinds 1998 zijn geregistreerd als Werelderfgoed van Unesco.
Bekijk de routes en plan jouw volgende avontuur
Ingenieuze constructies
We parkeren de camper op de parkeerplaats naast de moderne scheepslift. Vanaf de receptie brengt een treintje ons eerst naar scheepslift nummer drie, die van Strépy-Bracquegnies. Deze hydraulische lift werkt volledig met de kracht van water, waardoor het mogelijk is om grotere hoogteverschillen te overbruggen dan met een gewone sluis. Twee bakken zijn van elkaar afhankelijk en werken op basis van de wet van Pascal. Het vullen van de bovenste bak met extra water levert de energie op die nodig is om de onderste bak omhoog te doen bewegen. In de oude machinekamer vertelt de gids over de werking van de pompen en zuigers.
De terugweg gaat per boot door de historische route van het Canal du Centre, waarbij we meerdere draai- en ophaalbruggen passeren. Deze worden allemaal door brugwachters met de hand bediend door aan een groot rad te draaien. Ingenieuze constructies, die vanwege een flink aantal bewegende delen vrij langzaam werken en bovendien veel onderhoud vergen. Maar voor die tijd een geweldige uitvinding, want door gebruik te maken van tegengewichten was de mens in staat handmatig een brug van 16 ton in beweging te brengen.
Nadruppelen
Dan varen we de bak van de hydraulische lift nummer vier bij Thieu in. De constructie ziet er enigszins angstaanjagend uit door de zware gietijzeren constructie. Als we er vervolgens uitvaren, waarschuwt de gids ons voor een lokaal buitje, ondanks dat het stralend weer is. Het wordt snel duidelijk wat hij ermee bedoelt. We varen onder de schuiven door die net uit het water omhoog zijn gehesen en nog behoorlijk nadruppelen. Vervolgens komen we in een smalle sluis waar onze boot maar net in past, met een marge van maar tien centimeter. Het laatste obstakel dat we nemen voordat we weer in het Canal du Centre komen is een tunneltje waarin het wemelt van de spinnen.
Dan bereiken we de imposante kabellift van Strépy-Thieu, de grootste scheepslift van Europa, in het omleidingskanaal. Deze is volledig geautomatiseerd en voorzien van twee geheel onafhankelijke bakken water van 8.000 ton die aan kabels zijn opgehangen, met enorme tegengewichten, acht stuks van elk 1.000 ton. De lift overbrugt een hoogteverschil van 73,15 meter, waar hij slechts zeven minuten over doet. Overigens kan het nog gekker: de scheepslift bij de Drieklovendam in de rivier de Yangtze in China is ’s werelds grootste en meest geavanceerde scheepslift. Deze verticale lift werd in 2016 in gebruik genomen en overbrugt een hoogteverschil van maar liefst 113 meter.
Aan de hand van maquettes wordt de bouw van de lift inzichtelijk gemaakt
Machinekamer
We bezoeken de permanente tentoonstelling op de achtste verdieping, waar we worden rondgeleid door Anne-Laurence Blanche, die Nederlands spreekt met zo’n heerlijk Frans accent. Aan de hand van maquettes en een film wordt de bouw van de lift inzichtelijk gemaakt, die maar liefst twintig jaar duurde. Die lange bouwtijd had voornamelijk met financiële problemen te maken.
Van communicatiemedewerker Nicolas Matloka mogen we bij hoge uitzondering een kijkje nemen in de indrukwekkende machinekamer. Het is een fascinerend gezicht als over grote wielen de 8,5 centimeter dikke kabels in beweging worden gebracht.
we mogen bij hoge uitzondering een kijkje nemen in de machinekamer
Bekijk de route
Tergend langzaam
Tot slot bezoeken we een scheepslift die ook letterlijk niet in dit rijtje thuishoort: het Hellend vlak van Ronquières. Deze ligt in een ander kanaal: het Canal Charleroi-Brussel, niet ver van Seneffe, waar het Canal du Centre in dit kanaal uitkomt en werkt met een heel ander principe. De volledig geautomatiseerde constructie bestaat uit twee hellende vlakken, waarop enorme waterbakken door contragewichten worden voortbewogen. De bakken van 91 bij 12 meter zijn tot een hoogte van 3 tot 4 meter gevuld met water, waardoor het gewicht schommelt rond de 5.500 ton. Onder elke bak zitten 236 wielen, die voorzien zijn van vering, zodat het water in de bak tijdens het transport niet gaat klotsen. Het hellend vlak is met een lengte van 1.432 meter nog steeds het langste ter wereld. Binnenschepen tot 1.350 ton kunnen hier een hoogteverschil van 68 meter overbruggen. Door de massaliteit lijken de bakken zich tergend langzaam te verplaatsen, maar als we ze willen inhalen om te fotograferen, moeten we behoorlijk rennen.
We hebben kennisgemaakt met verschillende vormen van techniek, waarbij duidelijk wordt dat men vroeger al in staat was om te spotten met de zwaartekracht. De liften zijn stuk voor stuk interessante bouwwerken, die de aanduiding kunstwerken een bijzondere betekenis geven.
Het hellend vlak van Ronquières is 1.432 meter lang
Bekijk de routes en plan jouw volgende avontuur
Langs de E42 in de buurt van het Belgische Mons torent een kolossaal gebouw boven alles uit. Het is de scheepslift van Strépy-Thieu in het Canal du Centre. Wij zijn onder de indruk en bezoeken meer van deze imposante oplossingen om hoogteverschillen in waterwegen te overbruggen.
Tekst en Foto’s Rob en Elze Klute // VIDEO ISTOCK
Het Canal du Centre verbindt ongeveer 50 kilometer zuidelijk van Brussel het Canal Charleroi-Brussel met het Canal Nimy-Blaton-Péronnes. Het werd in de tweede helft van de negentiende eeuw aangelegd, omdat de steenkoolindustrie van Henegouwen vanwege de zware concurrentie uit het buitenland een kunstmatige waterweg nodig had, om scheepvaart tussen de Samber en de Schelde mogelijk te maken. Over een afstand van zes kilometer moest een hoogteverschil van 66 meter worden overbrugd. Daar waren zeventien sluizen voor nodig, op slechts 400 meter van elkaar. Dit leverde veel tijdverlies op voor de binnenschippers en bij elke sluisgang ook veel verlies van water naar het lager gelegen deel van het kanaal.
Tussen 1884 en 1917 werden daarom vier hydraulische scheepsliften gebouwd. Ze werden ontworpen door de Engelse ingenieur Edwin Clark, die door heel Europa scheepsliften en bruggen heeft gerealiseerd. De liften in het Canal du Centre worden nu alleen nog gebruikt voor de pleziervaart. Ze zijn overbodig geworden door de bouw van de moderne scheepslift van Strépy-Thieu in een omleidingskanaal, die de hoogteverschillen in één keer overbrugt en ook veel grotere schepen aankan. Maar de Belgen zijn nog altijd trots op hun historische liften, die sinds 1998 zijn geregistreerd als Werelderfgoed van Unesco.
EROPUIT